Edytujesz Łódź

{{Informacje_podstawowe_miasto
|nazwa=Łódź
|widok=Lodz piotrkowska. JPG
|herb=Herblodzi.png
|mapa=
|region=[[Województwo łódzkie]]
|powierzchnia=293,25
|lud=758 343
|prefiks=042
|www=www.uml.lodz.pl
}}
== Charakterystyka ==
'''Łódź''' – jest trzecim co do wielkości miastem w [[Polska|Polsce]] i stolicą [[Województwo łódzkie|województwa łódzkiego]], położonym na Wysoczyźnie Łódzkiej. Jest jednym z największych miast w naszym kraju  zarówno pod względem liczby ludności, jak i zajmowanej powierzchni. Niegdyś kojarzona wyłącznie z fabrykami, dziś należy do większych ośrodków akademickich oraz kulturalnych.
Na turystów czeka wiele ciekawych atrakcji. Jednym z charakterystycznych miejsc Łodzi jest '''ulica Piotrowska''' – to najdłuższy deptak w Polsce, przy którym umiejscowionych jest ponad 100 restauracji, pubów, klubów oraz dyskotek. Mieszczą się przy nim także odnowione kamienice, w których swoje siedziby mają banki, sklepy, galerie sztuki oraz kina.

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W Łodzi znajduje się miejskie lotnisko obsługiwane przez tzw. tanie linie oraz przewoźnika regularnego:
* '''Port Lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta''' [http://airport.lodz.pl/index] {{IATA|LCJ}}, ICAO: EPLL, tel. +''48''&nbsp;42&nbsp;688&nbsp;84&nbsp;14, [mailto:info-kasa@airport.lodz.pl info-kasa@airport.lodz.pl], [http://www.airport.lodz.pl/rozklad_lotow rozkład lotów], autobusy: [http://www.mpk.lodz.pl/rozklady/tabliczka.jsp?lineId=397&stopNumber=2069&direction=1 55], [http://www.mpk.lodz.pl/rozklady/tabliczka.jsp?lineId=39&stopNumber=2070&direction=1 65]
** '''Połączenia:''' RyanAir[http://www.ryanair.com]: [[:Dublin|(DUB) Dublin]], [[:Londyn|(STN) Londyn]], (EMA) Nottingham East Midlands; Adria Airways [http://www.adria.si]: [[:Monachium]] (Lufthansa[http://www.lufthansa.com] codeshare)

Zobacz też [[:Województwo łódzkie#Samolotem|Dojazd samolotem do Województwa Łódzkiego]]

=== Koleją ===
[[Plik:Lodz kaliska pkp.JPG|thumb|Dworzec kolejowy Łódź Kaliska]]

==== Łódź Kaliska ====
Dworzec Łódź Kaliska położony jest na zachód od centrum miasta, w rejonie Alei Włókniarzy, przy Atlas Arenie i stadionie ŁKS-u. Jest to największy dworzec kolejowy w Łodzi. Posiada połączenia m.in. do [[Gdynia|Gdynii]], [[Bielsko-Biała|Bielska-Białej]], [[Bydgoszcz]]y, [[Kielce|Kielc]], [[Poznań|Poznania]], [[Wrocław]]ia, [[Szczecin]]a i [[Warszawa|Warszawy]]. W trakcie remontu dworca Łódź Fabryczna przejął większość połączeń na południe Polski. 

==== Łódź Widzew ====
Znajduje się w północnym rejonie miasta. W trakcie remontu dworca Łódź Fabryczna przejął większość dotychczasowych połączeń, w tym komunikację z Warszawą.

==== Łódź Fabryczna ====
Dworzec Łódź Fabryczna położony w samym centrum miasta, '''obecnie jest zamknięty z powodu remontu przynajmniej do końca 2015 roku'''. Połączenia kolejowe przejęły dworce Łódź Widzew i Łódź Kaliska (większość pociągów zatrzymuje się na obydwu dworcach).

Dworzec obsługiwał również połączenia autobusowe (jako Dworzec Centralny PKS), jednak część autobusowa obecnie jest również zamknięta. Więcej informacji niżej, w sekcji poświęconej dojazdowi autobusem.

=== Samochodem ===
[[Grafika:LodzDocelowyUkladDrog.svg|thumb|[http://pl.wikipedia.org/wiki/Obwodnica_%C5%81odzi Łódzki węzeł drogowy] ([http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:LodzDocelowyUkladDrog.svg decelowy układ dróg])]]

Łódź, ze względu na centralne położenie, stanowi ważny węzeł komunikacyjny. Na północny wschód od miasta zlokalizowany jest największy węzeł autostradowy w Polsce, [[Stryków|Stryków I]] (nazwa proponowana: '''Łódź Wschód'''), stanowiący skrzyżowanie autostrad:
* <span style="border:1px solid grey; background-color:blue; color:white;"> '''A1''' </span> (Pn-Pd), która mija Łódź od wschodu; obecnie przejezdne są tylko odcinki '''[[Gdańsk]] - [[Toruń]] (tutaj fragment w budowie) oraz Kowal - [[Kutno]] - [[Stryków]]''' na północ od Łodzi,''' a także zachodnia obwodnica Piotrkowa Trybunalskiego''' na południe od Łodzi; pozostała część trasy europejskiej <span style="border:1px solid grey; background-color:darkgreen; color:white;"> '''E75''' </span> prowadzi nadal śladem starej drogi krajowej nr <span style="border:1px solid grey; background-color:red; color:white;"> '''1''' </span>, na północ od Łodzi (przez [[Łęczyca|Łęczycę]]) oznaczonej już jako <span style="border:1px solid grey; background-color:red; color:white;"> '''91''' </span>.
* <span style="border:1px solid grey; background-color:blue; color:white;"> '''A2''' </span>, trasa europejska <span style="border:1px solid grey; background-color:darkgreen; color:white;"> '''E30''' </span>: [[Berlin]] - Słubice - [[Nowy Tomyśl]] – [[Poznań]] – Łódź - [[Warszawa]]; z autostrady <span style="border:1px solid grey; background-color:blue; color:white;"> '''A2''' </span> do Łodzi można dostać się zjeżdżając na węzłach: Emilia, Piątek oraz Stryków.

Aby dostać się do Łodzi z autostrady <span style="border:1px solid grey; background-color:blue; color:white;"> '''A1''' </span>, należy na węźle Łódź Północ zjechać na A2 w kierunku na Łódź i Poznań, a następnie na węźle Stryków, Piątek lub Emilia zjechać na Łódź lub Zgierz. Przejazd autostradą <span style="border:1px solid grey; background-color:blue; color:white;"> '''A2''' </span> na zachód od węzła Łódź Północ do węzła Stryków jest bezpłatny, natomiast od węzła Stryków do węzła Emilia płatny, jednak opłaty za pokonanie tego odcinka są na tyle niewielkie (dla samochodu osobowego: Stryków-Zgierz - 2,30 zł, Stryków-Emilia - 3,30 zł), że w razie korka na węźle Stryków (co zdarza się codziennie w godzinach szczytu) warto dopłacić.

W budowie jest przedłużenie autostrady <span style="border:1px solid grey; background-color:blue; color:white;"> '''A1''' </span> od węzła '''Łódź Północ''' do budowanego węzła '''Tuszyn''' po południowej stronie miasta, które będzie stanowić wschodnią obwodnicę Łodzi. Otwarcie planowane jest na 2014 rok. Po oddaniu do użytku tego odcinka, będzie można z niego zjechać do Łodzi na trzech nowych węzłach: Nowosolna, Widzew i Górna.

Przez miasto i w jego pobliżu przebiegają drogi krajowe i międzynarodowe:
* droga krajowa nr <span style="border:1px solid grey; background-color:red; color:white;"> '''1''' </span> (91), trasa europejska <span style="border:1px solid grey; background-color:darkgreen; color:white;"> '''E75''' </span>: [[Gdańsk]] – [[Toruń]] – Łęczyca - Łódź – [[Częstochowa]] – [[Cieszyn]] – granica państwa
* droga krajowa nr <span style="border:1px solid grey; background-color:red; color:white;"> '''8''' </span> - od południa: [[Wrocław]] - [[Sieradz]] - Łódź - [[Piotrków Trybunalski]] - [[Warszawa]]
* droga krajowa nr <span style="border:1px solid grey; background-color:red; color:white;"> '''14''' </span>: [[Łowicz]] – [[Stryków]] – Łódź – [[Zduńska Wola]] – [[Sieradz]] – [[Złoczew]] – [[Walichnowy]], od  do 
* droga krajowa nr <span style="border:1px solid grey; background-color:red; color:white;"> '''72''' </span>: [[Konin]] – [[Turek]] – [[Poddębice]] – Łódź – [[Brzeziny]] – [[Rawa Mazowiecka]]

W budowie są również drogi ekspresowe:
*<span style="border:1px solid grey; background-color:red; color:white;"> '''S8''' </span>, która połączy Łódź z [[Wrocław]]iem. Jej odcinek będzie stanowić południową obwodnicę Łodzi. Otwarcie planowane jest na 2014 rok.
*<span style="border:1px solid grey; background-color:red; color:white;"> '''S14''' </span>, która ma połączyć S8 z A2, stanowiąc zachodnią obwodnicę miasta.

=== Autobusem ===
====Przewoźnicy====
*Spółki PKS - komunikacja międzymiastowa
**'''http://www.autobusowyrozkladjazdy.pl/ - Ogólnopolska informacja autobusowa''' Polskiej Izby Gospodarczej Transportu Samochodowego i Spedycji. 
**'''[http://e-podroznik.pl Serwis E-Podrożnik]''' (wersja mobilna na '''[http://lajt.e-podroznik.pl lajt.e-podroznik.pl]''') zawiera rozkłady jazdy i wyszukiwarkę połączeń większości linii międzymiastowych, także zatrzymujących się jedynie na przystankach poza dworcami.
**Informacje o odjazdach autobusów z dworców PKS w Łodzi można uzyskać na '''[http://pks.lodz.pl/r_2006/ stronie PKS Łódź]''' lub pod numerem telefonu '''(+48) 42 616 04 33'''.
**Informacja telefoniczna PKS: '''(+48) 42 631 97 06'''.

*'''PolskiBus'''[http://polskibus.com/] oferujący atrakcyjne cenowo połączenia z miastami takimi jak: '''[[Berlin]]''' - ZOB oraz lotnisko Schönefeld (SXF), '''[[Gdańsk]]''', '''[[Katowice]]''', '''[[Kraków]]''', '''[[Poznań]]''', '''[[Praga]]''', '''[[Rzeszów]]''', '''[[Toruń]]''', '''[[Warszawa]]''', '''[[Wrocław]]'''. Na pokładzie oferowane jest darmowy internet WiFi, autobusy posiadają udogodnienia dla osób o ograniczonej sprawności; bilety najlepiej nabywać przez internetową stronę operatora (im wcześniej, tym taniej).

*'''EuroLines'''[http://www.eurolines.pl/] - połączenia międzynarodowe z wieloma miastami w Europie.
====Dworce====
*'''Dworzec Centralny PKS'''
Najważniejszym dworcem autobusowym w Łodzi był Dworzec Centralny PKS, znajdujący się przy dworcu kolejowym Łódź Fabryczna. Podobnie jednak, jak wspomniany dworzec kolejowy, Dworzec Centralny PKS '''jest zamknięty z powodu przebudowy przynajmniej do końca 2015 roku'''. Zastępują go dworce: Łódź Kaliska i Dworzec Północny PKS.

*'''Dworzec autobusowy Łódź Kaliska'''
Dworzec znajduje się przy '''alei Włókniarzy'', tuż przy dworcu kolejowym Łódź Kaliska. Obsługuje:
**autobusy pospieszne, przyspieszone i ekspresowe z wyjątkiem połączeń do [[Lublin]]a
**autobusy zwykłe w kierunku południowym
Nieliczne autobusy (przede wszystkim część połączeń do [[Łowicz]]a) nie zatrzymują się na dworcu PKS, a na oddalonej od niej o ok. 200 metrów pętli autobusów komunikacji miejskiej.

*'''Dworzec Północny PKS'''
Dworzec znajduje się przy ulicy Smugowej, w pobliżu skrzyżowania Wojska Polskiego i Źródłowej. Obsługuje:
**autobusy pospieszne do [[Lublin]]a
**autobusy zwykłe w kierunku północnym

====Inne====
Część autobusów przejeżdżających przez Łódź zatrzymuje się na zwykłych przystankach autobusowych. Niektóre połączenia z Łodzi, głównie o zasięgu regionalnym, obsługuje przystanek przy ulicy Traugutta (między Sienkiewicza a Kilińskiego), w pobliżu placu budowy dworca Łódź Fabryczna. Część autobusów zatrzymuje się przy placu Dąbrowskiego, również w pobliżu placu budowy dworca Łódź Fabryczna.

== Komunikacja miejska ==
Głównym przedsiębiorstwem komunikacji publicznej w Łodzi, obsługującym większość linii autobusowych oraz wszystkie linie tramwajowe, jest [http://www.mpk.lodz.pl MPK-Łódź]. Niektóre linie autobusowe obsługują inne firmy, jednak obowiązują tam takie same bilety.

Linie tramwajowe oznaczone są liczbami od 1 do 16 oraz 41, 43 i 46, natomiast linie autobusowe liczbami od 50 do 99. Istnieje również linia autobusowa oznaczona numerem 6, który pokrywa się z jedną z linii tramwajowych, jednak obie linie kursują na zupełnie innych trasach. 

Linie autobusowe nocne oznaczone są symbolami od N1 do N7, dodatkowo nocne kursy na skróconej trasie wykonuje linia tramwajowa 46. Nocne linie autobusowe są zsynchronizowane - za każdym kursem wszystkie z nich zatrzymują się wspólnie na przystanku przesiadkowym w centrum Łodzi, na ulicy Kościuszki między Zieloną i Andrzeja Struga. Nocne kursy linii tramwajowej 46 nie są zsynchronizowane z autobusami nocnymi.

Linie autobusowe zastępcze, uruchamiane na czas remontów i awarii na trasach linii tramwajowych (czasem również autobusowych), oznaczane są literą Z i liczbą, np. Z3. Gdy jednak kursowanie tramwajów zostaje zawieszone z powodu nagłej awarii, autobusy zastępcze nie otrzymują takiego oznaczenia. Na wyświetlaczach mają napis "komunikacja zastępcza", "autobus za tramwaj" lub numer zastępowanej przez nie linii tramwajowej.

===Linie podmiejskie===
Charakterystyczną cechą łódzkiej sieci tramwajowej jest obecność linii podmiejskich, wyjeżdżających wiele kilometrów poza granice Łodzi. Obecnie poza Łódź wyjeżdżają linie:
* 9 do Konstantynowa Łódzkiego
* 16 do Zgierza
* 41 do Pabianic
* 43 przez Konstantynów Łódzki do Lutomierska
* 46 przez Zgierz do Ozorkowa
Dawniej istniały również linie tramwajowe do Aleksandrowa Łódzkiego, Rzgowa i Tuszyna. W niedziele i święta w okresie letnim na linii 43 kursuje zabytkowy tramwaj typu 5N.

Łódź z sąsiednimi miejscowościami łączą również podmiejskie linie autobusowe.

===Taryfa biletowa===
Taryfa łódzkiej komunikacji miejskiej opiera się przede wszystkim na biletach czasowych. Kupuje się bilet na określony czas przejazdu, np. 40 minut, po skasowaniu którego można się dowolnie przesiadać między tramwajami i autobusami (ale do tego czasu wlicza się również oczekiwanie na przesiadkę).

W większości przypadków, nawet jeśli nie mamy zamiaru się przesiadać, mniej opłacalny jest zakup biletu jednoprzejazdowego. Jest to jednak jedyny rodzaj biletu dostępny u kierowców autobusów i motorniczych tramwajów. Bilety czasowe dostępne są w wielu kioskach i małych sklepach, punktach sprzedaży biletów MPK oraz w automatach biletowych (znajdujących się w niektórych autobusach i tramwajach). Brak biletów u kierowcy lub motorniczego albo niedziałający automat biletowy nie jest jednak żadnym wytłumaczeniem w przypadku kontroli biletów.

Bilety można też kupić przez telefon komórkowy, jednak wcześniej trzeba zarejestrować się u jednego z czterech obsługiwanych przez MPK operatorów płatności mobilnych i zasilić u niego konto odpowiednią kwotą.

Nominały biletów można łączyć. Przykładowo może się okazać, że jeśli sprzedawca w kiosku nie będzie miał biletu normalnego, zaproponuje sprzedaż dwóch biletów ulgowych. Takie bilety należy skasować w kasowniku jeden po drugim. 

Do biletu, przed końcem jego obowiązywania, można dokasować inny bilet (z wyjątkiem sytuacji, gdy chcemy uzyskać bilet 24-godzinny, wtedy wszystkie bilety trzeba skasować od razu). Wtedy sumuje się nie czas, a nominał. Jeśli suma nominałów skasowanych biletów nie pokrywa się z ceną biletu za żaden czas przejazdu, wtedy uzyskujemy najdroższy z biletów kosztujących mniej niż suma nominałów biletów które skasowaliśmy. W punktach sprzedaży MPK dostępne są bilety o nietypowych nominałach, poniżej 1 zł, służące właśnie do tego, aby dokasować je do biletu tańszego i bez żadnej straty uzyskać bilet droższy.

Przewóz zwierząt i bagażu (bez względu na wielkość), w tym rowerów, jest bezpłatny.

Informacje o taryfie oraz ceny biletów można znaleźć na [http://www.mpk.lodz.pl/showarticleslist.action?category=1267&Aktualna+taryfa stronie MPK].

====Bilety "długoterminowe"====
Typowe bilety czasowe (do skasowania w kasowniku) dostępne są na czas przejazdu od 20 minut do 24 godzin. Można kupić bilety ważne przez dłuższy okres (od 3 dni do 12 miesięcy), jednak takie bilety dostępne są jedynie w punktach sprzedaży biletów MPK i sprzedawane są na specjalnej karcie elektronicznej, tzw. Migawce. Bilety na 3 dni lub 7 dni są biletami na okaziciela (wydawanymi od ręki) i obowiązują we wszystkich liniach tramwajowych i autobusowych. 

Bilety na 14 dni lub 30 dni są dostępne w trzech wersjach, różniących się ceną. Najtańsze są bilety imienne liniowe. Aby zakupić taki bilet, należy zamówić wcześniej imienną Migawkę (kartę elektroniczną - oczekiwanie na nią trwa kilka dni), bilet kupuje się przy jej odbiorze. Ważny jest w dwóch dowolnie wybranych liniach, jest tylko jeden warunek: linie muszą się przecinać lub stykać. Droższy od niego jest bilet imienny sieciowy. Jak sama nazwa wskazuje, również jest biletem imiennym, a więc wymaga imiennej Migawki, na którą się czeka kilka dni, jednak obowiązuje we wszystkich liniach autobusowych i tramwajowych. Najdroższy jest bilet sieciowy na okaziciela - wydawany jest od ręki po zapłaceniu, obowiązuje we wszystkich liniach autobusowych i tramwajowych.

Bilety 90-dniowe nie są dostępne w wersji liniowej, do wyboru jest bilet sieciowy imienny lub sieciowy na okaziciela. Bilety całoroczne dostępne są jedynie w wersji sieciowej imiennej.

Generalnie obowiązuje zasada, że im dłuższy okres obowiązywania biletu, tym bilet jest tańszy w przeliczeniu na jednostkę czasu. Wyjątkiem są dostępne również bilety semestralne (czteromiesięczne lub pięciomiesięczne, tylko imienne ulgowe, liniowe lub sieciowe, ważne w okresie między wrześniem a czerwcem), które w wersji sieciowej są droższe niż bilet 90-dniowy i jeden lub dwa 30-dniowe. Zakup sieciowych biletów semestralnych w żaden sposób się nie opłaca.

====Bilety rodzinne i grupowe====
Bilet rodzinny dostępny jest w wersji 24-godzinnej lub 3-dniowej. Jest to normalny bilet kasowany w kasowniku, ważny jedynie w liniach dziennych, dla jednego lub obojga rodziców razem z dwojgiem dzieci w wieku do 16 lat.

Bilet grupowy jest biletem całodobowym, kasowanym w kasowniku. Ważny jest jedynie w liniach dziennych, dla grupy młodzieży w wieku do 16 lat oraz jednego lub dwojga opiekunów, liczącej razem nie więcej niż 30 osób.

Mimo że są to bilety kasowane w kasowniku, z ich dostępnością w kioskach może być trudno. Na pewno można zakupić je w punktach sprzedaży MPK i w automatach biletowych.

====Taryfa na liniach podmiejskich====
W '''autobusach''' w Zgierzu nie obowiązuje łódzka taryfa biletowa, tylko taryfa zgierska. Zgierz ma swoją własną sieć autobusową, zasada ta dotyczy jednak również linii 6 i 51 łączących Zgierz z Łodzią. Na granicy obu miast trzeba skasować bilet miasta, do którego się wjeżdża.

Pabianice, podobnie jak Zgierz, mają swoją własną sieć autobusową i własną taryfę, jednak Pabianic z Łodzią nie łączą żadne autobusy komunikacji miejskiej, dlatego nie ma tu takiego problemu, jak w przypadku Zgierza.

Łódzka taryfa biletowa obowiązuje natomiast we '''wszystkich tramwajach''' w Łodzi i poza Łodzią (w tym w Zgierzu i Pabianicach) oraz w autobusach komunikacji miejskiej łączących Łódź z sąsiednimi gminami, oprócz Zgierza. Poza granicami Łodzi nie są jednak ważne typowe bilety jednoprzejazdowe, czasowe od 24 godzin wzwyż (w tym "długoterminowe"), rodzinne i grupowe, a jedynie ich droższe wersje - tzw. bilety aglomeracyjne.

== Warto zobaczyć ==
=== Zabytki ===
[[Plik:Piotrko2.JPG|thumb||Ulica Piotrkowska od strony północnej]]
* '''Ulica Piotrkowska''' – jeden z najdłuższych deptaków Europy, a wzdłuż niego eklektyczne i secesyjne kamienice z XIX i XX w., m.in.:
** Pałac Maksymiliana Goldfedera z 1892 r. przy ul. Piotrkowskiej 77
** Eklektyczna kamienica Pod Gutenbergiem Jana Petersilgego z 1896 r. przy ul. Piotrkowskiej 86
** Neobarokowy pałac Juliusza Heinzla z 1882 r. przy ul. Piotrkowskiej 104 (obecnie siedziba władz miejskich)
** Pałac Roberta Schweikerta z początku XX w. przy ul. Piotrkowskiej 262/264 (obecnie siedziba Instytutu Europejskiego)
** Neorenesansowy pałac braci Steinertów z 1896 r. przy ul. Piotrkowskiej 272
** Dwór Ludwika Geyera z 1833 r. przy ul. Piotrkowskiej 286
** Pasaż Meyera – prywatna ulica z eklektycznymi rezydencjami z 1886 r. (obecnie ul. St. Moniuszki)
** Pałace rodziny Poznańskich:
** Neobarokowy pałac z 1898 r. przy ul. Ogrodowej 15 (obecnie Muzeum Historii Miasta Łodzi)
** Pałac z 1896 r. przy ul. Więckowskiego 36 (obecnie Muzeum Sztuki w Łodzi)
** Neorenesansowy pałac z 1904 r. przy ul. Gdańskiej 32 (obecnie Akademia Muzyczna w Łodzi)

* Jeszcze jedną atrakcją ulicy Piotrkowskiej jest '''„Trambus”''' – replika zabytkowego tramwaju Herbrand, kursującego we wszystkie dni tygodnia i umożliwiającego turystom wysłuchanie interesujących informacji o Łodzi.

[[Plik:Plac wolnosci.JPG|thumb|Plac Wolności z pomnikiem Tadeusza Kościuszki]]
* '''Plac Wolności''' z klasycystycznym ratuszem z 1827 r., jeden z nielicznych na świecie placów w kształcie ośmiokąta foremnego. Na środku placu znajduje się pomnik Tadeusza Kościuszki

* Pałac Scheiblera z 1865 na pl. Zwycięstwa (obecnie Muzeum Kinematografii w Łodzi)
* Rezydencja Edwarda Herbsta z 1876 r. przy ul. Przędzalnianej 72 (obecnie filia Muzeum Sztuki w Łodzi)
* Pałac Roberta Biedermanna z 1878 r. przy ul. Kilińskiego 2
* Neorenesansowa willa Arnolda Stillera z 1893 r. przy ul. Jaracza 45 (obecnie w budynku mieści się restauracja, klub i pomieszczenia biurowe)
* Pałac J. Hertza z 1898 r. przy al. Kościuszki 4 (obecnie rektorat Uniwersytetu Medycznego)
* Pałac Rudolfa Kellera z 1890 r. przy ul. Gdańskiej 49/51
* Pałacyk Reinhardta Bennicha z 1904 r. przy ul. Gdańskiej 89
* Secesyjny pałacyk Elektrowni Łódzkiej przy ul. Gdańskiej 107
* Secesyjna willa Reinholda Richtera z 1904 r. przy ul. ks. Skorupki 6/8 (obecnie rektorat Politechniki Łódzkiej)
* Secesyjna willa Leopolda Kindermanna z 1903 r. przy ul. Wólczańskiej 31/33 (obecnie siedziba Miejskiej Galerii Sztuki Pod Jabłoniami)
* Klasycystyczny budynek dawnego Bielnika Kopischa z 1826 r. przy ul. Tymienieckiego 5 (obecnie GETIN Bank SA)
* Neorenesansowa willa Henryka Grohmana z 1892 r. przy ul. Tymienieckiego 24/26 (obecnie Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi)
* Secesyjna willa Leona Kaufmana z 1911 r. przy ul. Żeromskiego 96 (obecnie Fortis Bank Polska S.A.)
* Zespół cmentarzy (katolicki, ewangelicki, prawosławny) z zabytkowymi grobowcami, założony w 1856 r. przy ulicy Ogrodowej 39/43 (tzw. Stary Cmentarz)
* Cmentarz żydowski na Bałutach przy ul. Brackiej 40, założony w 1892 r.; największa nekropolia żydowska w Europie (42 ha, ponad 200 tys. pochowanych), z największą na świecie żydowską budowlą cmentarną (grób Izraela Poznańskiego)
* Zespół klasztorny oo. franciszkanów przy ul. Okólnej 185:
** Barokowy kościół św. Antoniego z 1723 r.
** Budynek klasztorny z 1746 r.
* Zespół kaplic drewnianych przy ul. Wycieczkowej 75:
** Kaplica św. Antoniego z 1676 r.
** Kaplica św. Rocha z początku XVIII w.
* Kościół rzymskokatolicki św. Józefa, drewniany, z 1768 r. przy ul. Ogrodowej 22 (przeniesiony ze Starego Miasta)
* Neoromański kościół rzymskokatolicki Podwyższenia Świętego Krzyża z 1880 r. przy ul. Sienkiewicza 38
* Neobizantyjska Cerkiew Archikatedralna (prawosławna) św. Aleksandra Newskiego z 1884 r. przy ul. Kilińskiego 56

[[Plik:Koscol zeslania.JPG|thumb|Kościół Zesłania Ducha Świętego z 1891 roku]]
* Neorenesansowy kościół luterański '''Świętej Trójcy''' z 1891 roku na Placu Wolności (od 1945 r. kościół rzymskokatolicki '''Zesłania Ducha Świętego''')

* Neoromański kościół luterański św. Jana z 1884 r. przy ul. Sienkiewicza 60 (od 1945 r. kościół rzymskokatolicki Najświętszego Imienia Jezus oo. jezuitów)
* Neoromański kościół ewangelicko-augsburski św. Mateusza z 1928 r. przy ul. Piotrkowskiej 283
* Neogotycki kościół rzymskokatolicki Wniebowzięcia NMP z 1897 na Placu Kościelnym
* Neogotycka rzymskokatolicka Archikatedra św. Stanisława Kostki z 1912 r. przy ul. Piotrkowskiej 265 i pałac biskupi
* Grób Nieznanego Żołnierza w Łodzi nieopodal katedry
* Klasycystyczna tkalnia Ludwika Geyera z lat 1835–1837, tzw. Biała Fabryka przy ul. Piotrkowskiej 282/284 (obecnie Centralne Muzeum Włókiennictwa)
* Eklektyczny zespół fabryczny Izraela Poznańskiego z lat 1872–1897 przy ul. Ogrodowej (obecnie centrum handlowe Manufaktura)
* Eklektyczne zespoły fabryczne Karola Scheiblera z lat 1855–1914 na pl. Zwycięstwa 2, przy ul. ks. W. Tymienieckiego oraz Kilińskiego
* Zespół osiedli robotniczych Karola Scheiblera z lat 1873–1900 tzw. Księży Młyn przy ul. Księży Młyn, Przędzalnianej, Fabrycznej, ks. W. Tymienieckiego
* Zespół budynków straży pożarnej z 1878 r. przy ul. ks. W. Tymienieckiego 30
* Eklektyczna tkalnia Ludwika Grohmana z 1896 r. przy ul. Targowej

=== Inne atrakcje ===
* Łódzkie ZOO – przy ul. Konstantynowskiej, założone w 1938 r. na terenach będących pozostałością Puszczy Łódzkiej

* '''Łódzki Ogród Botaniczny''' zajmuje powierzchnię 64 ha (największy w Polsce), w którym rośnie wiele gatunków roślin rodzimych i zagranicznych. Ogród podzielono na dziewięć działów tematycznych: flora polska, ogród japoński, systematyka roślin zielonych, alpinarium, arboretum, rośliny ozdobne, rośliny lecznicze i przemysłowe, biologia roślin i dział zieleni parkowej. Turyści mogą zwiedzić Łódzki Ogród Zoologiczny działający od 1938 r., który zajmuje tereny pozostałe po Puszczy Łódzkiej, a także Palmiarnię Łódzką, najnowocześniejszą w Polsce, gdzie umieszczono kolekcję roślin, przede wszystkim palm, odziedziczoną z oranżerii fabrykantów i carskich urzędników.* Palmiarnia Łódzka – w najstarszym parku miejskim w Łodzi Źródliska przy ul. Piłsudskiego, spadkobierczyni kolekcji roślin – przede wszystkim palm – z oranżerii fabrykantów i carskich urzędników

* '''Las Łagiewnicki''' jest największym kompleksem leśnym w Europie. W jego granicach mieszczą się, owiane legendą, zabytkowe kapliczki – św. Rocha i św. Antoniego, które należą do najstarszych zabytków zachowanych na tym terenie. Wydzielono również rezerwat, ośrodek rekreacyjno-wypoczynkowy oraz liczne szlaki turystyczne. Do obejrzenia zachęca oryginalna w formie uliczna „Galeria Wielkich Łodzian” wraz ze słynną Ławeczką Tuwima. Przygotowano specjalną trasę turystyczną – linię tramwajową 0, czynną w sezonie letnim, kursującą co dwie godziny.* Parki w Łodzi – w Łodzi znajduje się ponad 30 parków, które pełnią wiele niezwykle ważnych funkcji ekologicznych i społecznych i są nieocenionym elementem struktury miasta.

* Rudzka Góra – przy ul. Starorudzkiej, z trasami dla rowerów górskich, 800-metrowym torem saneczkowym i znajdującą się u jej podnóża stylową bacówką

* Uliczna Galeria Wielkich Łodzian – jedyna chyba tego typu w Europie, tak oryginalna w formie i lokalizacji, ze znaną w całej Polsce Ławeczką Tuwima przy ulicy Piotrkowskiej
* Największe graffiti na świecie – umieszczone na ścianie o powierzchni ponad 900 m² przy ul. Piotrkowskiej 152; rekord wpisany został do Księgi Rekordów Guinnessa
* Linia tramwajowa 43, obsługiwana zabytkowym składem 5N+5ND w każdą letnią niedzielę.
* Centrum Manufaktura, największy obiekt handlowo-usługowo-rozrywkowy w Polsce przy ulicy Karskiego 5.
* Aquapark Łódź–Fala, największy w Polsce aquapark.

== Kultura ==
'''Łódź''' jest największym polskim ośrodkiem filmowym. To tutaj działała Wytwórnia Filmów Fabularnych, której tradycje do dzisiaj kontynuuje studio Opus Film, a także Studio Małych Form Filmowych Se-ma-for, którego tradycje przejęła spółka realizatorów Se-ma-for Produkcja Filmowa. Działa także Wytwórnia Filmów Oświatowych, produkująca z powodzeniem filmy edukacyjne i dokumenty. Nie można pominąć słynnej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej, z której wywodzą się największe gwiazdy polskiego teatru i telewizji. I w końcu to właśnie w Łodzi odbywa się festiwal Camerimage, na którym pojawiają się najwybitniejsi operatorzy i reżyserzy z całego świata.

=== Muzea w Łodzi ===
* Muzeum Miasta Łodzi – ul. Ogrodowa 15, Pałac Poznańskich
* Muzeum Sportu i Turystyki – ul. ks. Skorupki 21, Hala Sportowa
* Muzeum Kanału – "Dętka" – Plac Wolności
* Muzeum Sztuki w Łodzi – Pałac Maurycego Poznańskiego, ul. Więckowskiego 36, 
* Muzeum Sztuki – oddział ms2 – ul. Ogrodowa 19
** Oddział Rezydencja "Księży Młyn" – ul. Przędzalniana 72, Pałac Edwarda Herbsta
* Centralne Muzeum Włókiennictwa – Biała Fabryka Geyera, ul. Piotrkowska 282, 
** Skansen łódzkiej architektury drewnianej – ul. Piotrkowska 282 (wejście do skansenu prowadzi przez Muzeum Włókiennictwa)
* Muzeum Kinematografii – Pl. Zwycięstwa 1, Pałac Karola Scheiblera
* Muzeum Bajki Se-ma-fora – ul. Targowa 1/3 b. 24 (teren Elektrociepłowni EC1)
* Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne – pl. Wolności 14
* Muzeum Tradycji Niepodległościowych – ul. Gdańska 13
** Mauzoleum na Radogoszczu Oddział "Radogoszcz" (byłe więzienie hitlerowskie) – ul. Zgierska 147
* Muzeum Książki Artystycznej – Book Art Museum – ul. Tymienieckiego 24
* Muzeum Papieru i Druku – ul. Wólczańska 223 (pomieszczenia Instytutu Papiernictwa i Poligrafii PŁ)
* Muzeum Oświaty Ziemi Łódzkiej – ul. Wólczańska 202
* Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu Łódzkiego – Park im. H. Sienkiewicza ul. Kilińskiego 101
* Muzeum Geologiczne Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego – ul. Kopcińskiego 31
* Muzeum Uniwersytetu Medycznego w Łodzi – ul. Żeligowskiego 7/9
* Muzeum Archidiecezji Łódzkiej – ul. ks. Skorupki 3
* Muzeum Komunikacji Miejskiej w Łodzi – ul. Wierzbowa 51
* Muzeum Fabryki – ul. Drewnowska 58
* Muzeum Nauki i Techniki (Experymentarium) – ul. Karskiego 5
* Muzeum Farmacji – Plac Wolności 2

=== Teatry ===
* Teatr Wielki – pl. Dąbrowskiego
* Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka – Duża sala ul. Więckowskiego 15, Mała sala – ul. Zachodnia 93
* Teatr Szwalnia – ul. Struga 90
* Teatr im. S. Jaracza  – ul. Kilińskiego 45
* Teatr Powszechny – ul. Legionów 21
* Teatr Muzyczny – ul. Północna 47/51
* Teatr Studyjny przy PWSFTiT – ul. Kopernika 8
* Teatr Fabryczny
* Teatr Logos – ul. Skłodowskiej-Curie 22 (przy Kościele Niepokalanego Poczęcia NMP)
* Teatr Napięcie – ul. Strykowska 131
* Akademicki Ośrodek Inicjatyw Artystycznych – ul. Zachodnia 54/56
* Teatr Ognia i Papieru – ul. Liściasta 12/15
* Teatr im. Róży Van Der Blaast – ul. Piotrkowska 17
* Teatr Forum – ul. Roosevelta 17
* Teatr Chichot 2 – Śródmiejskie Forum Kultury, ul. Roosevelta 17
* Studio Teatralne "SŁUP" – ul. Gorkiego 16
* Teatr Lalki i Aktora Pinokio – ul. Kopernika 16
* Teatr Piccolo – ul. Tuwima 34 ( budynek dawnego kina Oka )
* Teatr Lalek Arlekin – ul. 1 Maja 2, Sala Widowiskowa, ul. Wólczańska 5
* Teatr Pod Lupą – Łódzki Dom Kultury, ul. Traugutta 18
* Teatr Zwierciadło – ul. Studzińskiego 73/9,
* Teatr Mały w Manufakturze – ul. Drewnowska 58
* Teatr of Manhattan – Poleski Ośrodek Sztuki, ul. Krzemieniecka 2a
* Teatr Otwarty Grupa Robocza – Ośrodek Kultury Górna, ul. Siedlecka 1
* Teatr Tańca Gessy – Bałucki Ośrodek Kultury, ul. Limanowskiego 166
* Prywatny Teatr Romanticum – Klub Filmowca i Aktora Oskar, ul. Piotrkowska 189
* Teatr Antrakt – Lniana 2
* Teatr V6 – ul. Żeromskiego 74/76 (w budynku dawnego kina Przedwiośnie)
* Teatr D-H uliczny – Pałac Młodzieży, ul. Wyszyńskiego 86 

=== Kina ===
* Cinema City i IMAX 3D (14 sal + IMAX 1 sala), Drewnowska 58
* Silver Screen 3D (10 sal), Piłsudskiego 5
* Bałtyk (2 sale), Narutowicza 20
* Charlie (3 sale), Piotrkowska 203/205
* Cytryna (2 sale), Pomorska 39/41
* Kinematograf, pl. Zwycięstwa 1
* MuB-a, Targowa 1/3
* Polonia (3 sale), Piotrkowska 67
* Tatry, Sienkiewicza 40
* ŁDK (2 sale), Traugutta 18

== Najbliższe okolice ==
Łódź graniczy z miastami: Aleksandrów Łódzki, Konstantynów Łódzki, Zgierz, Pabianice, oraz z gminami: Aleksandrów Łódzki, Andrespol, Brójce, Ksawerów, Nowosolna, Pabianice, Rzgów, Stryków, Zgierz. 

Aglomeracja łódzka liczy około 1 100 000 mieszkańców.

== Nauka ==
W Łodzi znajduje się 6 państwowych uczelni wyższych:
* Politechnika Łódzka
* Uniwersytet Łódzki
* Uniwersytet Medyczny
* Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera
* Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego
* Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów
oraz kilkadziesiąt uczelni niepublicznych.

Mają także swoje siedziby:
* Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN
* Instytut Biologii Medycznej PAN
* Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii UNESCO
* Instytut Włókiennictwa

== Praca ==
== Zakupy ==
=== Duże centra handlowe, "galerie" ===
* '''Manufaktura'''
Największe centrum handlowo-usługowo-rozrywkowe w Polsce i jedno z największych w Europie. Znajduje się pomiędzy ulicą Zachodnią, Ogrodową, Drewnowską i Karskiego.

* '''Galeria Łódzka'''
Położona w centrum miasta, przy skrzyżowaniu ul. Sienkiewicza i al. Piłsudskiego.

* '''Port Łódź'''
Centrum rozrywkowo-handlowe położone na południu miasta, przy trasie na Pabianice.

=== Mniejsze centra handlowe ===
* '''Pasaż Łódzki'''
Położone w okolicach dworca Łódź Kaliska, przy al. Jana Pawła II.

* '''Tulipan'''
Położone przy al. Piłsudskiego, niedaleko skrzyżowania z ul. Kopcińskiego, na początku Widzewa.

* '''M1'''
Położone przy ul. Brzezińskiej.

== Gastronomia ==
== Festiwale, imprezy ==
Rokrocznie odbywa się kilkadziesiąt festiwali i przeglądów, m.in. 
* Explorers Festiwal, 
* Międzynarodowy Festiwal Odkrywców, Podróżników i Ludzi Aktywnych "Mediatravel", 
* Festiwal Nauki, Techniki i Sztuki, 
* Łódzkie Spotkania Baletowe, 
* Festiwal Dialogu Czterech Kultur, 
* Łódź Design Festival,
* Międzynarodowe Triennale Tkaniny, 
* Międzynarodowy Festiwal Fotografii, 
* Międzynarodowy Festiwal Graffiti "Meeting of Styles", 
* Międzynarodowy Festiwal Komiksu i Gier w Łodzi, 
* Międzynarodowy Festiwal Filmów Przyrodniczych im. Włodzimierza Puchalskiego, 
* Ogólnopolski Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych w Teatrze Powszechnym, 
* Ogólnopolski Studencki Przegląd Piosenki Turystycznej YAPA, 
* Ogólnopolski Festiwal Szkół Teatralnych w PWSFTviT, 
* Międzynarodowy Festiwal Szkół Filmowych i Telewizyjnych MEDIASCHOOL w PWSFTviT,
* Festiwal Fiesta Libre, 
* Międzynarodowy Festiwal Sztuki Ulicznej TrotuArt,
* Vena Festival,
* Festiwal Kultury Chrześcijańskiej,
* Łódzkie Spotkania Teatralne,
* Łódzkie Spotkania z Piosenką Żeglarską – KUBRYK.

=== Salon tatuażu ===
* '''Tattoohead''' [http://www.tattoohead.pl tatuaż artystyczny] – Tatuaż, piercing, makijaż permanentny.  Author site [http://www.anonim44.pl portfolio].

* '''HardToforget''' [http://www.hardtoforget.pl tatuaż łódź] – Tatuaże artystyczne.

* '''LABRYS tattoo''' [http://otobiznes.pl/cs3547-labrys-tattoo] - Tatuaż artystyczny, henna art tattoo.

== Noclegi ==
=== Hotele ===
* Ambasador Centrum – al. Piłsudskiego 29
* [http://www.hotels24.com.pl/ Boutique Hotel's] –93-193 Łódź, ul. Milionowa 25 tel. +48 42 684 75 10
* Andel's Hotel Łódź – ul. Ogrodowa 17
* Campanile Łódź – al. Piłsudskiego 27
* Hotel Focus – ul. Łąkowa 23/25
* Qubus Hotel Łódź – al. Mickiewicza 7
* Hotel Centrum – ul. Kilińskiego 59/63
* Hotel Grand – ul. Piotrkowska 72
* Polonia Palast – ul. Narutowicza 38
* Hotel Reymont – ul. Legionów 81
* Hotel Ibis Łódź Centrum – al. Piłsudskiego 11
* Hotel Savoy – ul. Traugutta 6
* Hotel Mazowiecki – ul. 28 Pułku Strzelców Kaniowskich 53/57
* Hotel Światowit – al. Kościuszki 68
* Flamingo Hostel – ul. Sienkiewicza 67

* [http://meteor.turystyka.pl/noclegi,lodz,0.html Łódź – noclegi, hotele i apartamenty ] – opisy, ceny, fotografie oraz dane teleadresowe
* <sleep name = "Factory Hostel"  email= "factoryhostel@gmail.com" >www.factoryhostel.com Pierwszy prawdziwy hostel w Łodzi – wktótce otwarcie . Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej napisz do nas. </sleep>
* <sleep name = "Boutique Hostel"  email= "stefanowskiego@hotels24.com.pl" > [http://www.hotels24.com.pl/ Boutique Hostel] Nowoczesny hostel w Łodzi -  90-537 Łódź, ul. Stefanowskiego 17 </sleep>
* <sleep name = "Hotel Borowiecki ***"  email= "recepcja@hotelborowiecki.pl" > [http://www.hotelborowiecki.pl/ Hotel Borowiecki ***] Hotel w Łodzi blisko centrum, ul. Kasprzaka 7/9, 91-078 Łódź, tel. 42 288 01 00 </sleep>

== Kontakt ==
== Bezpieczeństwo ==
W Łodzi swoją siedzibę ma Komenda Wojewódzka Policji, która znajduje się na ul. Lutomierskiej. Na ulicy Sienkiewicza 26/28 znajduje się [http://www.lodz.policja.gov.pl/index.php?option=com_frontpage&Itemid=1 Komenda Miejska Policji] pod którą podlega 8 komisariatów położonych w poszczególnych dzielnicach Łodzi, a także Sekcja Ruchu Drogowego, która swoją siedzibę ma na Żeromskiego 88.

Komisariaty:
'''I Komisariat''' KMP – Al. Kościuszki 19 tel. 042665-14-00 lub 01
'''II Komisariat''' KMP – Ciesielska 27 (naprzeciwko Rynku Bałuckiego) tel. 042665-15-00 lub 01
'''III Komisariat''' KMP – Armii Krajowej 33 tel. 042665-25-49 lub 50 i 51
'''IV Komisariat''' KMP – Kopernika 29/31 tel. 042665-23-00 lub 01
'''V Komisariat''' KMP – Organizacji WiN 60 tel. 042665-15-56
'''VI Komisariat''' KMP – Wysoka 45 (naprzeciwko Palmiarni) tel. 042665-13-00 lub 01
'''VII Komisariat''' KMP – 3 Maja tel. 042665-24-58 lub 59
'''VIII Komisariat''' KMP – Wólczańska 250 tel. 042665-24-00

'''Sekcja Ruchu Drogowego''' – Żeromskiego 88 tel. 042665-25-00 lub 01

== Informacje turystyczne ==
* Centrum Informacji Turystycznej ul. Piotrkowska 87, tel. 42 638 59 56

== Porady ==
== Wyjazd ==

{{JestW|Województwo łódzkie}}

{{zarys}}

[[WikiPedia:Łódź]]

[[Kategoria:Polska]]

[[wmc:Łódź]]
[[wts:Category:Lodz]]
[[de:Łódź]]
[[en:Łódź]]
[[nl:Łódź]]