Stockholm

Sergels Torg 's avonds

Stockholm is de hoofdstad en de grootste stad van Zweden. De gemeente Stockholm ligt gedeeltelijk in Uppland en gedeeltelijk in Södermanland. De stad heeft net geen 800.000 inwoners (2006) en de gehele regio Groot-Stockholm heeft rond de 1,9 miljoen inwoners. Door de vele (grote) wateren in de stad wordt Stockholm ook wel het "Venetië van het Noorden" genoemd. De stad ligt ook in het begin van een scherenkust, met 24.000 eilanden.

De stad is een levendige, kosmopolitische plaats met een zowel modern Scandinavische architectuur, inclusief veel glas en staal, tesamen met sprookjesachtige torens, een indrukwekkende Oud Centrum (Gamla Stan) en veel groene ruimte. Meer dan 30% van de stad bestaat uit waterwegen en een andere 30% is samengesteld door parken en groene ruimte, de groenste en meeste zuivere lucht in een Europese stad vind je waarschijnlijk in Stockholm.

In Stockholm zetelt de Zweedse regering en het parlement. Het koninklijk paleis van de Zweedse koning, Karel XVI Gustaaf, is er ook te vinden.

Buurten

De meeste bezienswaardigheden in Stockholm liggen in wat de Stockholmers de "innerstaden", het centrum noemen, historisch gezien de zone binnen de stadsmuren. De geografie van Stockholm, met zijn eilanden en waterpartijen maken een natuurlijke indeling van de stad in drie grote zone's. Eenvoudig weg gezegd, het noorden van Gamla Stan (bestaande uit Norrmalm, Vasastan en Östermalm) kan men stellen dat het één district vormt. Het kleine eiland Gamla Stan en het grootte Södermalm een ander en het eiland Kungsholmen een apart district in het westen. Deze indeling reflecteert hoe Stockholmers de stad ervaren, alhoewel de administratieve indeling verschillend is.

Eens buiten de binnenstad komt men terecht in een stad met een typisch residentieel karakter. De gemeente Stockholm strekt zich uit naar het noordwesten en naar het zuiden. In het Noorden grenst het aan de dorpen Solna en Danderyd en in het oosten aan Nacka en het eiland Lidingö.

De Noordelijke binnenstad

• Norrmalm is een belangrijk commercieel district met veel shopping mogelijkheden. Het centraal station en de T-centralen metro hub bevinden zich in Zuidelijk Norrmalm, gekend als City, het wordt beschouwd als het absolute centrum van Stockholm. De drukke winkelstraat, die enkel toegankelijk is voor voetgangers, Drottninggatan (Koninginnenstraat) loopt in noord-zuidelijke richting door het district. Vasastan is administratief gezien een onderdeel van Norrmalm maar de meeste Stockholmers beschouwen het als een aparte buurt. Het is een redelijk groot, voornamelijk residentieel district waar recent jonge mensen zijn komen wonen. Het meest centrale stuk, rond het Odenplan plein biedt de meeste winkel mogelijkheden en kent een bloeiend nachtleven.

• Östermalm is een sjieke commerciële en residentiële buurt. Het deel kortbij het stadscentrum, rond het Stureplan plein is de plaats waar men de duurdere winkels, nachtclubs en bars moet gaan zoeken. Waar de jet set gezelschap zoeken. In het noordoosten ligt de boulevard met drie rijstroken van Narvavägen en Karlavägen, met stenen huizen richting Karlaplan plein. Dit gebied bevat de meeste museums van Stockholm. Een beschermd groen gebied, de Djurgården van Östermalm is een groot deel van het Nationale Stadspark. Södra Djurgården (zuidelijk Djurgården) is een eiland, meestal gewoonweg genoemd Djurgården, met de meeste toeristische attracites, het Skansen openlucht museum, het Gröna Lund pretpark en Vasamuseet. Norra Djurgården (noordelijke Djurgården) heeft een grote groene Gärdet, een klein bos, waar de campussen van universiteit van Stockholm ligge en het Koninklijk Insituut voor Technologie.

Zuidelijke binnenstad

• de Oude Stad,Gamla Stan is een historisch centrum. Het noordelijk deel is gedomineerd door de Koninklijk paleis en de Rijksdag - het Zweedse parlement. De rest van het eiland is een pittoreske verzameling oude gebouwen en nauwe straten met kasseistenen. Op het aanliggende eiland Riddarholmen vind je een belangrijke kerk en verschillende oude administratieve gebouwen.

• Söderalm, informeel aangeduid als Söder, ooit een arbeidersbuurt, is voor het grootste deel opgewardeerd op het einde van de 20ste eeuw. Het min of meer bomeheems gebied ten zuiden van Folkungagatan heeft recentelijk de bijnaam gekregen SoFo (met duidelijke inspiratie van SoHo). Slussen (De Sleutel), de waterweg sleutel tussen Södermalm en Gamla Stan is een massa transport middel met talloze bruggen. Heden is zijn afloop, onfris en niet meer zo fris als het gebouwd was de jaren '30. De belangrijke noord-zuid straat Götgatan, met vele café's en winkels, begint kortbij Slussen en passeert Medborgarplatsen (het volksplein), een belangrijk plein omgeven door restaurants en café's.

• Kungsholmen, is een eiland dat het Westen maakt van de binnenstad. Op zijn oostelijk uiteinde, aan de oevers, staat het indrukwekkende roodstenige gemeentehuis van Stockholm. Meer westelijk vind je een verzameling van eerder relaxe buurtcafé's en restaurants. Ten westen van de Fridhemsplan transport hub en de nieuwe Västermalmsgallerian winkelgalerij kom je meer in de buitenwijken terecht.

• Lilla Essingen en Stora Essingen zijn twee kleinere, voornamelijk residentiële eilanden die toebehoren aan het district Kungsholmen.

Info

De stad ligt op veertien met bruggen verbonden eilanden, op de plaats waar het Mälarmeer (Zweeds Mälaren) met de Oostzee in verbinding staat. Aan deze ligging heeft de stad de bijnaam "Venetië van het Noorden" te danken. Net buiten de stad begint de scherenkust, een kustgebied met talloze rotseilanden en -eilandjes die scheren worden genoemd. Veel inwoners van Stockholm hebben dan ook een boot, of zelfs een buitenhuis op een eilandje. Tijdens de zomer zie je op veel plaatsen aan de rand van het water zonnebaders, zwemmers en vissers.

Het oudste deel van Stockholm is de Oude Stad, of Gamla Stan. Deze wijk doet bijna Zuid-Europees aan door de smalle straten en huizen die in okerkleur of rood zijn geschilderd. Op dit eiland is ook het koninklijk paleis gebouwd, met een traditionele wacht. Het wisselen van de wacht is een toeristische attractie geworden.

Rondreizen

Stockholm beschikt over een uitgebreid netwerk van metro (drie lijnen, honderd stations, gestart in 1950), bus en trams. Heel wat metrostations zijn op een unieke manier verfraaid door kunstenaars. Het hoofdmetrostation van Stockholm is T-Centralen. Dit ligt weer onder het hoofdtreinstation Stockholm Centraal, dat 220.000 passagiers per dag heeft. Het openbaar vervoer wordt verzorgd door Storstockholms Lokaltrafik. Citybanan is een nieuw te bouwen onderaardse spoorweg onder de stadskern van Stockholm met als doel de ’pendeltåg’ (pendeltrein die de voorsteden van Stockholm bedient) te scheiden van het overige treinverkeer dat door het centrum van Stockholm rijdt In mei 2006 bereikten de stad Stockholm, het provinciebestuur en Banverket (de railinfrastructuurbeheerder) een overeenkomst over de financiering van het project. De bouw moet starten in 2008 en de tunnel zou moeten opgeleverd worden tussen 2013 en 2016. In de periode 2005-2006 zijn reeds voorbereidende werken uitgevoerd in het Centraal Station van Stockholm, teneinde plaats te maken voor werktunnels. Toen de nieuwe coalitie onder leiding van Fredrik Reinfeldt aan de macht kwam in de herfst van 2006, kwam het bericht dat men het bestaande contract wilde verbreken om in de plaats een financiering mogelijk te maken van de sluiting van een verkeersring rond Stockholm. Na een nieuwe beoordeling gaf de regering echter het groen licht om met de start van de werken te beginnen.

In het voorjaar van 2006 werd een proef gehouden met een tolheffingsysteem voor het autoverkeer in gebied rondom de historische binnenstad van Stockholm. Tijdens de proefperiode verminderde het autoverkeer op de meetpunten (de tolplaatsen) met gemiddeld 18%. In een referendum op 17 september 2006 heeft de bevolking zich kunnen uitspreken over het handhaven of afschaffen van het systeem. De bewoners van de binnenstad hebben overwegend ja gestemd, terwijl de bewoners van de randgemeenten overwegend negatief waren. Toch heeft de politiek besloten om het systeem in te voeren vanaf 1 juli 2007. Tijdens de spits bedraagt de tol 2,20 euro elke keer dat men het tolstation passeert, dus zowel in- als uitrijdend. In het buitenland geregistreerde auto's hoeven niet te betalen en voor bedrijven zijn de tolkosten aftrekbaar voor de belastingen. Er wordt gecontroleerd met camera's gekoppeld aan computers die de kentekenplaten uitlezen.

Stockholm presenteert zichzelf vaak als een fietsvriendelijke stad op gelijke voet met steden als Amsterdam en Kopenhagen. Fietsers zijn echter duidelijk minder nadrukkelijk aanwezig in het straatbeeld. Er zijn fietspaden in sommige maar lang niet alle grote lanen en straten. De aanleg van meer fietspaden en andere fietsbevorderende verkeersmaatregelen stuiten soms op verzet in de publieke opinie en fietsers worden door automobilisten niet altijd als vanzelfsprekende verkeersdeelnemers bejegend. Er lopen wel een tiental goed gemarkeerde fietsroutes door het hele stedelijke gebied en reizigers mogen hun fiets gratis op de lokale pendeltreinen meenemen.

Het hoofdvliegveld van Stockholm is Stockholm-Arlanda, ligt 42 km ten noorden van Stockholm en 28 km ten zuiden van Uppsala. De treinverbinding Arlanda Express rijdt tussen Arlanda en Stockholm en duurt 20 minuten. Ook is er het vliegveld Stockholm-Bromma, dat vlakbij het centrum ligt. En dan is er nog Stockholm-Skavsta, dat 100 km ten zuiden van Stockholm ligt.

Klimaat

Stockholm heeft een noordelijke ligging en kent duidelijke seizoenen. De zomers zijn vaak mild/warm en droog en de winters koud en niet zo nat. De hoogste temperatuur ooit gemeten is +38°C en de laagste -32°C.

Normale temperaturen in de verschillende seizoenen zijn:

• Winter: van -7 tot +2°C
• Lente: tussen 5 en 15°C
• Zomer: 22 à 25°C of warmer
• Herfst: tussen 5 en 18°C

Zien

oude binnenstad

• Archipel, Stockholm is gebouwd op 24.000 betoverende eilandjes, sommige zijn een bestemming op zich, anderen zijn totaal verlaten.
• Oude binnenstad,Gamla Stan, straalt een middeleeuwse atmosfeer uit.
• Het Vasamuseum,Vase Museet met daarin de Vasa, een 17e-eeuws oorlogsschip dat vlak bij Stockholm bij de eerste vaart is gezonken, en dat rond 1960 is geborgen. Het schip is vervolgens volledig gerestaureerd en in een eigen museum ondergebracht.
• Het Stadhuis, Stadshuset, een markant gebouw uit rode baksteen opgetrokken en zichtbaar vanuit vele plaatsten in de stad. Hier vindt jaarlijks in de Blauwe Zaal (die door de architect opzettelijk in baksteenrode stijl onvoltooid is gelaten) het banket ter gelegenheid van de Nobelprijs plaats.
• Stockholms slot, het koninklijk paleis. Dit enorme slot in Italiaans-Zweedse Renaissancestijl is het grootste nog in de oorspronkelijke functie dienst doende paleis ter wereld. Het bevat onder andere de vele koninklijke vertrekken, de paleiskapel en de troonzaal. Ook is er het museum Livrustkammaren gevestigd, alsmede de kroonjuwelen en een museum over de op dezelfde plaats voorheen gelegen burcht "Tre Kronor".
• Djurgården, een eiland vlakbij het centrum van Stockholm met veel groen en architectonisch waardevolle villa's van rond de vorige eeuwwisseling. Op dit eiland bevinden zich ook verscheidene musea zoals Skansen, het Noords museum en het het Vasamuseum.
• Het Koninklijk Dramatisch Theater, oftewel Dramaten, het nationale theater aan het plein Nybroplan.
• Vaxholm, een schilderachtig dorpje op een gelijknamig eiland een eindje buiten de stad. Er zijn bootverbindingen vanuit het centrum van Stockholm.
• Het slot Drottningholm.
• De Vikingennederzetting Birka, ten westen van de stad op een eiland in het Mälarmeer gelegen.
• Globen, de bolvormige sport- en evenementenhal met een hoogte van 85 meter en een capaciteit van 16.000 toeschouwers.
• De Stadsbibliotheek van architect Erik Gunnar Asplund, gebouwd tussen 1921 en 1928. Het gebouw is bekend om zijn cirkelvormige leeszaal met een hoge, klassieke overkoepeling.
• Skogskyrkogården, een groot kerkhofpark ten zuiden van de stad, een ontwerp van Erik Gunnar Asplund en Sigurd Lewerentz. Hier ligt onder anderen Greta Garbo begraven.
• Riddarhuset, de vergaderplaats van de adel, in Nederlands barokke stijl.

Musea

Noors museum

Enkele musea in Stockholm zijn:

• Skansen, een 'openluchtmuseum met oude huizen uit heel Zweden. Het is aan het eind van de 19e eeuw opgericht en is daarmee één van de oudste musea in zijn soort ter wereld.
• Millesgården, een museum met veel grote werken in openlucht van de beeldhouwer Carl Milles (1875–1955).
• Noors Museum,Nordiska museet met een rijke verzameling van kunst en gebruiksvoorwerpen uit de Scandinavische landen.
• Livrustkammaren
• Nationalmuseum
• Kulturhuset Stockholm
• Liljevalchs Konsthall
• Moderna museet
• Naturhistoriska riksmuseet met de IMAX-bioscoop Cosmonova
• Vasamuseet

Eten

Zweden heeft vele gerechten, maar veruit het bekendste gerecht is Köttbullar: dat zijn kleine gehaktballetjes die de Zweden vaak eten als snack. Ook een bekend gerecht is Smörgåsbord, dit bestaat uit heel veel warme en koude gerechten zoals haring, zalm, gerookte aal, garnalen, makreel, salades en krab. Op donderdag eten de Zweden meestal erwtensoep met pannenkoeken.

Drink

• O'Connell's Irish Pub, Stora Nygatan 21. Een mooie, vriendelijke kroeg in Gamla Stan. Goede whisky en bierkeuze met muziek van thurday naar zaterdag. Alle sporten zijn getoond op grote televisies en er is een 400 jaar oude kelderbar.

Eruit reizen

Dit artikel is nog geheel in opbouw. Het is nog onbruikbaar voor een reiziger maar het is makkelijk om over een bepaald onderwerp al iets toe te voegen. Weet jij iets voor deze pagina waardoor het bruikbaar wordt? Duik erin en bewerk de pagina!

Hoofdsteden in Europa

Amsterdam · Andorra La Vella · Athene · Belgrado · Berlijn · Bern · Boedapest · Boekarest · Bratislava · Brussel · Chisinau · Dublin · Helsinki · Kiev · Kopenhagen · Ljubljana · Londen · Lissabon · Luxemburg · Madrid · Minsk · Monaco · Moskou · Nicosia · Oslo · Parijs · Podgorica · Praag · Reykjavik · Riga · Rome · San Marino · Sarajevo · Skopje · Sofia · Stockholm · Tallinn · Tirana · Valletta · Vaticaanstad · Vaduz · Vilnius · Warschau · Wenen · Zagreb